مردم سامی
مردم سامی از زمان شروع تاریخ ثبت شده در کشورهای شمال اروپا و شبه جزیره کولا در سیبری زندگی می کردند. تخمین زده می شود که 40000 سامی در نروژ، 20000 نفر در سوئد، 7500 نفر در فنلاند و 2000 سامی در روسیه زندگی می کنند. ساپمی نام منطقه ای است که به طور سنتی مردم سامی در آن زندگی می کردند.
بازدید از دهکده سامی ها، یکی از تجربه های بی نظیر در تور سیبری و تور شمالگان نارون اکوتور است که از نزدیک می توان با فرهنگ مردم آشنا شد و گوزن های شمالی را تماشا کرد. در ادامه به بررسی زندگی مردم سامی می پردازیم.
سامی ها چگونه زندگی می کنند؟
سامی ها با شکار، ماهیگیری، کشاورزی و گله داری گوزن شمالی امرار معاش می کنند و نیمه کوچ نشین بوده اند. امروزه تنها 2 درصد سامی ها در صنعت گوزن شمالی کار می کنند. زبان سامی بخشی از شاخه فینو اوگریکی زبان اورالیک است. چندین گویش سامی وجود دارد و افرادی که به آنها صحبت می کنند، ممکن است نتوانند باهم ارتباط برقرار کنند.
سامی ها در مجامع بین المللی
سامی ها توسط مجمع دائمی مسائل بومی در سازمان ملل نمایندگی می شوند. در بارنتز توسط شورای اروپا-قطب شمال که شامل نروژ، سوئد و فنلاند و همچنین مناطق اطراف روسیه می شود و همچنین توسط شورای قطب شمال. سامی ها در نروژ، سوئد، فنلاند و روسیه پرچم مخصوص به خود را دارند که در سال 1986 تصویب شد. امروز مردم سامی روز مردم سامی را در 6 فوریه جشن می گیرند.
مردم سامی در روسیه
مردم سامی در روسیه جمعیتی حدود ۲۰ هزار نفر را تشکیل می دهند. شبه جزیره کولا دارای بیشترین جمعیت بومی روسیه، یعنی سامی ها است. این شبه جزیره، به شفق قطبی رنگارنگ و زیبای خود معروف است و گردشگران زیادی را برای تماشای شفق به خود جذب می کند.
جمعیت مردم سامی در شبه جزیره کولا هرگز بزرگ نبوده است و اکنون تنها حدود ۱۶۰۰ نفر از آنها در کولا وجود دارد. در حالی که در اوایل قرن بیستم، مردم سامی عمدتاً سبک زندگی سنتی قومیت‌های شمالی را دنبال می‌کردند و به گله‌داری گوزن های شمالی و شکار در گستره‌های وسیع توندرا مشغول بودند، امروزه اکثر آنها این آداب و رسوم را کنار گذاشته‌اند؛ اگرچه هنوز یک سوم سامی ها گله‌داری گوزن شمالی را انجام می دهند.
شبه جزیره کولا در استان مورمانسک قرار دارد و جمعیت آن در حال کاهش است. با وجود این، مورمانسک همچنان پرجمعیت‌ترین شهر جهان در شمال مدار شمالگان با تقریباً 300 هزار نفر جمعیت است که اکثراً روس هستند.
مردم سامی در روسیه کوچکترین اقلیت ملی روسیه را تشکیل می دهند و در اطراف شهرک لووزرو و در روستاهای سامی مجاور متمرکز شده اند.
تغییرات آب و هوایی برای مردم سامی
تغییرات آب و هوایی برای مردم سامی چالش های زیادی ایجاد کرده اند. الگوهای جدید آب و هوایی، تابستان‌های گرم‌تر و آب شدن یخ‌های قطبی، همگی به تهدید علیه شیوه زندگی مبتنی بر طبیعت سامی‌ها مشکل‌زا بوده اند.
همانطور که موسسه آب و هوا (The climate institue) توضیح می دهد، طبق دانش فعلی، منطقه قطب شمال 2.5 برابر میانگین جهانی در حال گرم شدن است و پوشش سالانه یخ قطبی با سرعت بی سابقه ای در حال کاهش است.
طبق بیانات یک دامدار به نام جونا آندریاس اوتسی «این تغییر آب و هوا جدی است. ما هر روز آن را در کار و زندگی خود احساس می کنیم. به طور معمول در این زمان از سال دما بین -20 تا -30 درجه سانتیگراد می بود اما امسال واقعاً گرم است: -4 درجه سانتیگراد. قبلاً پیش می آمد که پاییزهای گرمی داشته باشیم اما هرگز این گرما، این‌قدر طولانی نبود.» در سرتاسر مناطق اروپایی قطب شمال، سامی‌ها شاهدان عینی تغییرات اقلیمی بوده‌اند و این که چگونه شیوه زندگی آنها را تهدید می‌کند.
زبان مردم سامی
حفظ زبان مردم سامی، بخش مهمی از چالش های حفظ فرهنگ آنان بوده است. ده زبان مختلف سامی در سرتاسر مناطق ساپمی صحبت می شود و بسیاری از آنها در خطر از بین رفتن هستند و برخی در خطر ناپدید شدن کامل می باشند. این ۱۰ زبان و گویش عبارتند از:
- سامی شمالی که تقریبا 16500 نفر به آن زبان صحبت می کنند.
- لوله سامی که توسط 1000 الی 2000 نفر صحبت می شود.
- سامی جنوبی که زبان 600 نفر است.
- ایناری سامی که حدود 300 نفر صحبت کننده دارد.
- اسکولت سامی: 300 نفر به این زبان سخن می گویند.
- کیلدن سامی: 300 نفر به زبان کیلدن سامی صحبت می کنند.
- پای سامی: از زبان های در حال انقراض که حدود 40 نفر صحبت کننده دارد.
- تر سامی: تر سامی نیز در حال از بین رفتن است و تنها 30 نفر به این زبان سخن می گویند.
- اومه سامی: کمتر از 20 نفر به این زبان سخن می گویند و به زودی از بین می رود.
- آکالا سامی: تنها یک نفر در مناطق ساپمی وجود دارد که صحبت به زبان آکالا سامی را بلد باشد.
نمادهای مردم سامی
نمادهای مردم سامی، یکی از راه های مناسب برای شناخت فرهنگ آن هاست. طبل از دیرباز نقش اساسی در فرهنگ سامی ها ایفا کرده است. منحصر به فرد بودنِ طبلِ سنتیِ سامی، نماد یک سامی اصیل است و نمادی عالی از فرهنگ این قوم می باشد. لازم به ذکر است که این طبل ها، شکاف های میان دنیای سنتی سامی قدیمی و دنیای مدرنی را که سامی ها مجسم می کنند، پر می کند.
نمادهای کشیده شده روی طبل های سامی نیز اهمیت زیادی دارند و ارزش های مردم سامی را به تصویر می کشند. برخی نمادها جنبه‌های مهم زندگی سامی ها را نشان می‌دهند و تمایل این مردم را برای زندگی در هماهنگی با طبیعت منعکس می‌کنند. فراوانی نماد خورشید، ماهیت بنیادی خورشید را در آیین سامی ها منعکس می‌کند و نشان می‌دهد که اهمیت آن یک اغراق نیست.
بسیاری از نمادها به وضوح نشان دهنده حیواناتی هستند که در زندگی سامی ها نقش دارند. بیشتر آن ها مربوط به گوزن شمالی است که رایج‌ترین گونه جانوری در طبل‌های سامی جنوبی است. حیوانات دیگری نیز مانند خرس، گرگ و پرندگان در طبل ها وجود دارند.
منبع: CultureOfResistanceFilms
